Emeritus hoogleraar en oud-hoofd demograaf van het Centraal Bureau voor de Statistiek Jan Latten luidt de noodklok. Nederland dreigt nog voller te worden en steeds verdeelder door de schaarbeweging van een geringe geboorte bij autochtonen en meer allochtonen. Dat leidt volgens Latten tot nog meer segregatie en een heftig permanent integratievraagstuk doordat mensen die van ver komen andere normen en waarden hebben meegekregen. Latten geeft toe dat er migranten zijn die succesvol zijn, maar door de hele grote aantallen migranten met een andere cultuur is er “zelfsegregatie”. Volgens Latten moeten we “iets meer aan integratie doen om de saamhorigheid en vertrouwensmaatschappij te handhaven.”
Zijn analyse lijkt me juist, maar “iets meer” is een understatement. Na zestig jaar immigratie, waarbij van alles geprobeerd is om integratie aan te jagen, constateren we een ‘multicultureel drama’ (Paul Scheffer, 2000). Er is sprake van integratie, maar te veel desintegratie. Integratie blijkt omgekeerd evenredig te zijn met de toename van migranten. Hoe meer immigranten met afwijkend normen en waarden, hoe moeilijker integratie wordt. Immigranten gaan zich steeds comfortabeler voelen binnen het moreel systeem van het land van herkomst waardoor er steeds minder noodzaak is te integreren. De subcultuur wordt steeds steviger gevestigd met dreiging van gettovorming, sharia, culturele botsingen, werkloosheid, frustraties en aanslagen. Integratie met dwang is ongewenst en ineffectief, zodat het ‘permanente integratievraagstuk’ resteert, dweilen met de kraan open. Moet de kraan dicht? Bij een voortzetting van het huidig immigratiesaldo van 80.000 zielen per jaar gaat de bevolking volgens Latten naar fors meer dan 20 miljoen. Dat aantal zet Nederland als systeem enorm onder druk. Zal de toenemende segregatie, dan nog in goede banen te leiden zijn? Bij binnenkomst zijn nooit voorwaarden gesteld. Integendeel, er is voortdurend toenadering gezocht. Salafisme rukt op en ons land is een drugsland geworden. Klaas Dijkhoff wil discriminerende repressie hanteren. Dit kan natuurlijk niet, maar onterecht is dat het boek daarna gesloten werd door onze politici. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid heeft in mei laten weten dat het niet goed gaat. Meer diversiteit gaat samen met verval van sociale samenhang, criminaliteit, armoede en vervreemding en minder vertrouwen. Voor de goede orde: statistisch worden tot ‘Nederlanders’ gerekend ‘personen met een Nederlandse achtergrond’, mensen waarvan beide ouders in Nederland zijn geboren. ‘Personen met een migratieachtergrond’ zijn dan mensen die minimaal één ouder hebben die in het buitenland is geboren. Als een persoon met een migratieachtergrond zelf in Nederland is geboren wordt gesproken over de tweede generatie. Een verder onderscheid naar derde en vierde generatie wordt niet gemaakt. Het rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau van juni over de religieuze beleving van moslims meldt dat moslims steeds religieuzer worden door “de afwerende houding vanuit de Nederlandse samenleving die het geloof, de moslimidentiteit en het behoren tot een gemeenschap extra aantrekkelijk maakt", overigens zonder bewijs voor dit laatste te leveren. Het duidt allemaal in dezelfde richting: we zijn welvarend maar gaan maatschappelijk niet goed. Dit stemt vooral niet vrolijk omdat de ernst van de problematiek onvoldoende onderkend wordt. Latten beklaagt zich er over dat zijn jarenlange berichtgeving in politiek en media nooit is opgepakt. De politiek laat het wel en wee van het bedrijfsleven prevaleren. Groei, groei, groei is het motto. Er is nooit een tweede gedachte gewijd aan wat immigratie doet met de sociale structuur van ons land. Nederland is een groeiland bij uitstek. Bij ongewijzigd beleid moeten we ervan uitgaan dat onze bevolking boven 20 miljoen uitkomt, met als gevaar dat het land vastloopt qua organisatie en sociale cohesie. Immigranten komen naar Nederland voor werk, maar ook vanwege onze verzorgingsstaat. Mocht recessie weer eens toeslaan, dan komt er extra druk op het maatschappelijk systeem. Nederlanders, met name aan de onderkant van onze maatschappij, gaan dan op het vlak van de sociale contracten van de verzorgingsstaat concurreren met personen met een migratie achtergrond. Druk móet van de ketel. Latten wijst ons er op dat we nog een keuze hebben qua bevolkingspolitiek: “het kan ook leger worden”. Laten we die mogelijkheid grijpen en uiterst selectief omgaan met immigratie. Het is te hopen dat onze politici het belang daarvan inzien en deze strohalm pakken.